سبک معماری پایدار – Sustainable Architecture
معماری پایدار : کاملا مشخص است که عصر ارتباطات و صنعتی شدن جوامع بر فضاهای معماری تأثیر بسزایی داشته است. شاهد آن هستیم که هر روز فرمها و طرح های متفاوتی در معماری خلق می گردد، این طرح و فرم ها هم می توانند با توجه به یک سری شرایط و ضوابط و یا بدون توجه به شرایط خاص و فقط به دلیل فرم های جالب توجه و یا حتی تقلید صرف ساخته شوند. ولی امروزه با توجه به معضلات و کمبود هایی که در حفظ و استفاده بهینه از انرژی با آن مواجه هستیم و نیاز به بهینه سازی فضاهای معماری و تغییر نیازهای عملکردی باعث می شود معماری به سوی تعریف نوینی از خلق بناها با عنوان “معماری پایدار” حرکت نماید. این تعریف نوین و جدید برای کاربردی تر شدن نیاز به شناخت بهتر اصولش دارد. به دلیل اینکه هیچ بنایی به طور کامل و مطلق پایدار محسوب نمی شود، پس باید فضاهایی به وجود آیند که به صورت نسبی به این اصول نزدیک باشند و یک محیط پاک و سالم بر اساس بهره برداری موثر از منابع طبیعی و اصول اکولوژیکی خلق شوند. در بیشتر منابع معماری پایدار را فقط به عنوان معماری سبز یا اقلیمی می شناسند. در صورتی که ویژگی های مهم دیگری در آفریدن معماری پایدار تاثیر گذارند. که در ادامه آنها را بررسی می کنیم.
تعریف معماری پایدار
پایداری در معماری به این معنا نیست که ساختمان هایی که صرفا عمر زیادی دارند را خلق کنیم چون اصلا ساختمانی با عمر چند صد ساله با نیازهای عصر حاضر هماهنگی ندارند. معماری هایی که به نیازهای زمان حال خود پاسخگو باشند را می توان پایدار نامید. با تحقیق و مطالعه و تفکر در موضوع بناهای سنتی متوجه می شویم که در اکثر این بناها شرایط فرهنگی، اقلیمی، اصالت و مصالح کاملا رعایت شده است. اما با نوع زندگی شهر نشینی و نیازهای معماری این زمان و محدودیت های موجود هماهنگ نمی باشد. همچنین همین شرایط و ویژگی هایی که امروزه نوعی از معماری را به عنوان (( معماری پایدار )) تعریف می کند در آینده ممکن است با مفهوم امروزی کاربردی نباشد. و در بحث های جدید معماری پایدار سعی بر آن است تا اثرات منفی معماری جدید بر محیط زیست را کاهش دهد و در عوض با بکار گیری مواد و مصالح همگون با محیط و
طراحی ویژه اقلیمی در مصرف انرژی صرفه جویی به عمل آید.
میتوان با توجه به زندگی و نیازهای عصر حاظر در معماری و محدودیت های رو به افزایش در منابع انرژی شاخص هایی را به صورت کلی به عنوان اصول معماری پایدار نام برد که شامل موارد ذیل است:
- استفاده درست از مصالح هم از لحاظ بصری و هم زیست محیطی
- خوانایی دور از ابهام ( درک مردم )
- صرفه جویی در مصرف انرژی ( صرفه جویی و نگهداری )
- تاثیر پذیری از شرایط فرهنگی و محیطی و اقلیمی
- هماهنگی و سازگاری با طبیعت و محیط زیست ( حداقل آسیب به طبیعت )
- پاسخ درست به نیازهای عملکردی
- تاثیر پذیری از معماری بومی اما به صورت امروزی
حتما ببینید : معماری های تک ، High-Tech
استفاده درست از مصالح هم از لحاظ بصری و هم از لحاظ زیست محیطی
به دلیل اینکه ساختمان ها در معماری پایدار، از فرم و ساختاری تشکیل می شود که این فرم و پوسته بوسیله مصالح بوجود می آیند و مصالحی که استفاده می شود باید از لحاظ بصری و روانی که شامل رنگ و بافت و نوع مصالح می شود در افراد تاثیر گذار باشد پس نقش استفاده از مصالح را در ایجاد معماری پایدار نمی توان نادیده گرفت. به عنوان نمونه چون دیگر از چوب به طور مستقیم نمی توان در اقلیم شمال استفاده کرد اما می توان از مصالح جدید که با طرح و رنگ چوب ساخته می شود به عنوان تزئینات و پوشاننده ها استفاده کرد که در همین مورد معماران اکوتک معتقدند پوسته ساختمان باید مانند پوست بدن در مقابل تغییرات محیطی از خود واکنش نشان دهد همچنین باید از مصالحی استفاده کرد که کمترین آسیب را به طبیعت وارد کند و حتی نوع رنگی که در آن بکار برده می شود از موادی باشد که برای محیط زیست بدون ضرر باشد.
خوانایی و دور از ابهام
یاد کردن از (( خوانایی و دور از ابهام )) و یا (( درک مردم )) به این معنی است که بنایی که ساخته می شود باید برای مردم آن منطقه به صورت یک ساختمان عجیب و غریب به چشم نیاید و نوع طراحی آن به نوعی باشد که با فرهنگ مردم بیگانه نباشد و اصول زیبایی شناسی در آن رعایت شده باشد. به صورتی در طراحی نرم بنا و مصالح مورد استفاده و رنگ مصالح عمل شود که مردم از دیدن بنا احساس بیگانگی نکنند و از ترکیبات و فرم های عجیب و غریب که هیچ پیشینه ای در معماری منطقه ندارد، استفاده نشود. تمام این موارد ورای درک محیط اطراف و درک محیط زیست در معماری پایدار است.
صرفه جویی در مصرف انرژی
از مسائل مهم عصر حاضر در تمام دنیا بحران انرژی، آلودگی محیط زیست، پدیده گرم شدن زمین و جزیره گرمایی شهرهای بزرگ هستند. تمام این موارد باعث می شود که انرژی فراوانی صرف گرم و خنک کردن فضاها شوند که باید به نوعی با استفاده معقول از منابع طبیعی و مدیریت مناسب ساختمان سازی به حفظ منابع طبیعی که دارای محدودیت هستند کمک کنیم و در نتیجه مصرف انرژی را کاهش دهیم. یکی از این راه کارهای معقول طراحی ساختمانهای پایدار یا سبز می باشد که در این بناها باید از اتلاف انرژی جلوگیری شود و راه حل هایی ارائه شود که باعث استفاده مجدد از انرژی شوند. در معماری اکوتک سعی بر این است که بناهایی ساخته شوند که نه تنها از اتلاف انرژی جلوگیری نمایند بلکه باعث استفاده مجدد و بهینه از انرژی ( بازیافت ) شوند. در واقع یکی از مهم ترین شاخصهای معماری پایدار جلوگیری از اتلاف انرژی و تجدید انرژی و استفاده از فضای سبز در بناها می باشد. یکی دیگر از راه حل ها در زمینه‌ی صرفه جویی انرژی، استفاده از مصالح و فناوریهای متاسب با اقلیم است.
تاثیر پذیری از شرایط فرهنگی و محیطی و اقلیمی
به دلیل آنکه معماری جزء جدا ناپذیر در زندگی انسان ها می باشد و هر انسانی در اجتماع و شهر و یا کشوری زندگی می کند که فرهنگ و شرایط خاص خود را دارا می باشد پس همان گونه که این این فرهنگ و سنت ها در زندگی آن ها تاثیر گذار است، باید در نوع معماری نیز تاثیر گذار باشد. یکی از عنوان هایی که در این بحث می توانیم از آن یاد کنیم عنوان عنوان منطقه گرایی است که رویکردی است که در تعامل و هماهنگی با فرهنگ و بستر فرهنگی قرار داشته و بر لزوم توجه به ویژگی های فرهنگی، جغرافیایی و اقلیمی یک منطقه خاص تاکید می نماید. معماران پست مدرن در معماری معاصر نیز در همین راستا سعی نمودند که توجه معماران را به سمت فرهنگ و تاریخ و سنت و در یک کلام آن چیزی که شکل دهده‌ی هویت انسان و محیط کالبد پیرامون آن است، برگردانند. به عبارت دیگر معماری نباید مانند یک محصول صنعتی بصورت انبوه و سری تولید شوند بلکه باید اطراف و محیط و آداب و رسوم و فرهنگ در شرایط آن موثر باشد. مواردی که در خلق یک معماری پایدار باید نقش داشته باشند شامل نوع فرم ، اقلیم و مصالح و … است. به عبارت دیگر باید بنایی که با محیط اطراف خود (( غریبه )) نباشد را خلق کنیم و طراحان پایدار باید پس از تطبیق دادن بنا با شرایط و اقلیم محیط پیرامون آن به بهره گیری از انرژی های محیطی و فرهنگ و دین و نژاد مردمی که قرار است برای آنها طراحی کنند دقت کنند.
هماهنگی و سازگاری با طبیعت و محیط زیست
به طور کلی یک طراحی پایدار با درک از محیط ا طراف آغاز می شود زیرا با اطلاع از امکانات محیطی که در آن هستیم می توانیم از صدمه زدن به آن ها جلوگیری کنیم. وقتی با این دیدگاه طراحی پایدار را شروع کنیم باعث مشخص شدن مراحل طراحی از جمله جهت قرار گیری نسبت به خورشید و چگونگی قرار گیری ساختمان در سایت و … می گردد. در همین زمینه تلاش های فراوانی توسط دیگر سبک های معماری از جمله معماری ارگانیک و معماری اکوتک صورت گرفته است. در معماری ارگانیک تلاش بر این است که ساختمان طوری طراحی و اجرا شود که کمترین آسیب و دخل و تصرف را در طبیعت داشته باشد یعنی جزئی از طبیعت اطراف خود باشد و مصالح ساختمانی به شکل پایداری هماهنگ با طبیعت و رنگ ها باشند و به طور کلی هماهنگ با محیط باشند. همچنین در معماری اکوتک سعی بر این است که به محیط زیست و استفاده از سوخت و انرژی تجزیه شونده و بازیافت و تجدید انرژی که کمترین آسیب را به طبیعت و محیط زیست وارد کند. توجه شود. طراحان معماری پایدار نیز باید با تجزیه و تحلیل طبیعت اطراف راهکار درست و مناسبی برای تلفیق اثر مصنوع در طبیعت ارائه نمایند. بطور کلی ساختمان پایدار باید کمترین ناسازگاری و مغایرت را با محیط طبیعی پیرامون خود داشته باشد. طراح با درک درست محیط باید اثری را خلق کند که کمترین زیان را به طبیعت وارد نماید.
پاسخ درست به نیاز های عملکردی
توجه به نیازها و روابط عملکردی فضاها یکی دیگر از شاخصهای معماری پایدار است که شامل زندگی، کار و تفریح و فعالیت هایی هستند که در فضاهای طراحی شده توسط معماران صورت می گیرد. به دلیل آنکه نقاط ضعف و قوت یک بنا بر زیست بوم جهان تاثیر می گذارد و روابط عملکردی مناسب و درست بین فضاها و نسبت سطوح پر و خالی در فضا ها و طراحی فضاهای متناسب با کارکرد به خودی خود باعث اتلاف انرژی کمتر و هم چنین استفاده بهینه از فضاها می شوند؛ پس باید با توجه به فرهنگ و نوع زندگی به تقسیم عملکردها در داخل فضاهای معماری پرداخت بطور مثال در خانه های ایرانی احترام به مهمان، پذیرایی و فضای خاص او قابلیت بررسی و تعمق را دارد.
تاثیر پذیری از معماری بومی اما به صورت امروزی
با توجه به اینکه امروزه رشد تکنولوژی و شهر نشینی به سرعت رو به افزایش است دیگر مانند گذشته و به روش های سنتی نمی توانیم بناهای معماری خلق کنیم زیرا هم نیازها از فضای معماری عوض شده اند و هم روش های ساخت سنتی پاسخگوی این نیازها نیستند. با توجه به این نکات می توان با کمک فناوریهای نوین، معماری بومی را به زبان امروزی تبدیل و ترجمه نمود.
از این شاخص ها نتیجه گیری می شود که معماری پایدار یک ترکیب چند ارزرشی است و این ارزش ها شامل زیبایی شناسی ، محیط , اجتماع , هماهنگی با محیط , مصالح مناسب و … است که باعث می شود تمام اصول معماری پایدار در یک پروسه کامل که منجر به ساخته شدن محیط زیست سالم، هم از لحاظ دیداری و روانی و هم از لحاظ پاکی می شود، تجسم یابند. پس می توان گفت در هر منطقه یا کشوری نوع معماری پایدار دارای ویژگی های متفاوت است.
این مطلب را هم ببینید: دانلود مدل سه بعدی رستوران و آشپزخانه
نظرات (0)