بیوگرافی هوشنگ سیحون

زندگی نامه و معرفی آثار معماری هوشنگ سیحون

هوشنگ سیحون در تاریخ ۳۱ مرداد ۱۲۹۹ در شهر تهران چشم به جهان گشود. اگر بخواهیم یک توضیح کلی در مورد وی بدهیم می‌توانیم بگوییم او معمار، طراح، نقاش و مجسمه‌ساز سرشناس و معروف ایرانی بود. خانواده‌ی سیحون هنرمند و آشنا به موسیقی بودند. میرزا عبدالله فراهانی از پیشگامان موسیقی سنتی و معروف به پدر موسیقی سنتی ایران پدربزرگ او بود. مادر وی، مولود خانم، از نوازندگان تار و سه‌تار و نیز دایی او احمد عبادی، استاد بزرگ سه‌تار بود. وی تحصیل معماری خود را در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به پایان رساند. سپس آندره گدار (رئیس اداره باستان‌شناسی وقت ایران) او را دعوت کرد تا برای ادامه تحصیل به پاریس برود. سیحون به این دعوت پاسخ داد و در دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس (بوزار) طی حدود ۳ سال تحت آموزش اوتلو زاوارونی دانش معماری خود تکمیل نمود و در سال ۱۹۴۹ به درجه دکترای هنر رسید. سپس به ایران بازگشت و در سمت ریاست دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۷ فعالیت داشت و موفق به تأسیس سه رشته‌ی شهرسازی، تئاتر و موسیقی شد. وی نخستین اثر معماری خود که بنای یادبودی بر آرامگاه بوعلی سینا بود را در سن ۲۳ سالگی طراحی نمود. از دیگر خدمات و فعالیت‌های سیحون در طول مهروموم‌های زندگی حرفه‌ای او می‌توان به عضویت در شورای ملی باستان‌شناسی، شورای عالی شهرسازی، شورای مرکزی تمام دانشگاه‌های ایران و کمیته بین‌المللی ایکوموس (Icomos، وابسته به یونسکو در پیش از انقلاب) و مسؤولیت مرمت بناهای تاریخی ایران به مدت ۱۵ سال اشاره نمود. سیحون شهروند افتخاری فرانسه بود و بیش از دو دهه در ونکوور کانادا زندگی کرد. این استاد پر سابقه ایرانی به مرد بناهای ماندگار معروف است. وی دارای پروژه‌های معروف و ماندگاری است که می‌توان از میان آن‌ها به آرامگاه بزرگانی چون خیام، کمال‌الملک، بوعلی سینا، نادرشاه افشار و ده‌ها مقبره و آرامگاه دیگر و نیز طراحی بنای «موزه توس» در سال ۱۳۴۷ و همچنین ساختمان بانک سپه در میدان توپخانه تهران اشاره نمود. پروژه‌های صنعتی و دولتی و مسکونی زیادی نیز توسط ایشان انجام‌شده که می‌توان به طراحی ساختمان‌های سازمان نقشه‌برداری کل کشور، کارخانه نخ‌ریسی کوروس اخوان، کارخانه آرد مرشدی، مجتمع آموزشی یاغچی آباد، سینما آسیا، سینما سانترال، کارخانه کانادادرای (زمزم فعلی) در تهران و اهواز، کارخانه یخ‌سازی کورس اخوان و حدود ۱۵۰ پروژه مسکونی خصوصی اشاره نمود. به دلیل اینکه سیحون در طراحی آرامگاه برای بزرگان سعی بر متجلی و نمایان ساختن معانی باطنی، فلسفه نظری و ساحت وجودی هر یک از این بزرگان داشته است، طراحی آرامگاه حکیم عمر خیام را نیز مبتنی بر اصول ریاضی و مثلثاتی خیام، پایه‌گذاری و طراحی نموده است. در همین مورد می‌توان به سخن ایشان در کتاب نگاهی به ایران در خصوص بنای آرامگاه نادرشاه افشار اشاره نمود که بیان می‌کند:

«ماده‌ی اصلی ساختمان از سنگ خارای منطقه کوه سنگی مشهد، مشهور به سنگ هر کاره است. این سنگ یکی از مقاوم‌ترین سنگ‌هایِی است که در ایران وجود دارد… او دلیل این انتخاب را اشاره به صلابت و عظمت نادرشاه افشار می‌داند و در ادامه می‌نویسد: شکل کلی مقبره‌ی نادر به شکل شش‌ضلعی متناسبی است که شکلِ سیاه‌چادرهایی را تداعی می‌کند؛ دلیل این امر همین نکته است که نادر به‌جای کاخ، در زیر چادر زندگی می‌کرد.»

حتما ببینید: بیوگرافی هادی تهرانی

روش برخورد سیحون با معماری:

مسیری که من در معماری پیش‌گرفته‌ام به‌طور خلاصه و به‌صورت فهرست ذکر می‌کنم. در معماری، قبل از هر چیز علاقه دارم منطق را همیشه در نظر داشته باشم. هیچ‌گاه هیچ‌چیز نباید بی‌منطق در معماری به کار برود، حتی کوچک‌ترین خط و کم‌ترین نقطه بایستی دلیل و معنی مخصوص به خود داشته باشد و مخصوصاً از فانتزی‌های بی‌معنی و بی‌مغز گریزانم. حقیقت بایستی عریان و بی‌پرده در معماری خودنمایی کند حتی اگر گاهی اوقات زننده باشد، اطمینان دارم که حقیقت همیشه زیبایی و لطف مخصوص به خود را خواهد داشت. آنچه می‌سازم با احتیاجات برنامه و صاحب‌کار بایستی مطابقت داشته باشد. هیچ‌چیز زیادتر یا کمتر ازآنچه مورداحتیاج است نباید ساخته شود. با تزئینات زیاده از حد موافق نیستم. چون اگر معماری به‌خودی‌خود کامل و زیباست احتیاجی به رنگ و روغن و تزئینات ندارد. وقتی حجم‌ها و تناسبات زیبا نباشند هراندازه هم عوامل تزئینی به بنا اضافه کنیم تأثیری در زیبایی آن نخواهد داشت. سادگی و بی‌تکلفی را هدف خود می‌دانم. یک معمار خوب باید مثل یک شعر عالی ساده، سهل و ممتنع باشد. از شلوغی و درهم‌وبرهمی بی‌اندازه گریزانم. نقشه‌ی ساده همیشه زود خوانده می‌شود و اشخاص را گمراه نمی‌کند. طرح نقشه‌ی یک ساختمان مثل حل یک مسئله است. باید همیشه ساده‌ترین راه‌حل را در نظر گرفت و از راه‌های پیچ‌درپیچ صرف‌نظر کرد. برای هر یک از مصالح ارزش مخصوص به خودش را قائلم و همیشه سعی کرده‌ام با به کار بردن به‌موقع آن‌ها ارزش واقعی آن‌ها را به معرض دید بگذارم. طرح ساخت آرامگاه ابوعلی سینا، به مناسبت هزارمین سال تولد ابوعلی (۱۳۳۰ خورشیدی)، از اولین کارهای دوره‌ی دوم فعالیت انجمن آثار ملّی بود. هیئت مؤسسان انجمن آثار ملّی، در سال ۱۳۲۴ خورشیدی، با پیش‌فرض برتری تلفیق معماری قدیم و جدید، یک مسابقه معماری بین معماران آن دوره ترتیب داد که با نظر مساعد آندره گدار و محسن فروغی، طرح هوشنگ سیحون به‌عنوان بهترین طرح مسابقه برگزیده شد. جایزه بهترین طرح، اجرای ساختمان بود. بعد از تصویب نهایی طرح در سال ۱۳۲۶ خورشیدی، انجمن آثار ملّی، تصمیم به ساخت مقبره‌ی ابن‌سینا گرفت. به گزارش انجمن آثار ملّی، سیحون در آن زمان برای تکمیل تحصیلات خود، در پاریس به سر می‌برد و پس از آگاهی از تصمیم انجمن آثار ملّی در خردادماه سال ۱۳۲۷ خورشیدی، طرح نهایی را که در اصل به‌عنوان پایان‌نامه‌ی خود در پاریس ارائه کرده بود، به انجمن آثار ملّی فرستاد. در سال ۱۳۲۸ خورشیدی، قرارداد ساخت مقبره به شرکت پیمانکاری ابتهاج و شرکا واگذار شد. مهم‌ترین امتیاز این شرکت، استخدام مهندس پولاک (polak)، اهل کشور چکسلواکی، برای محاسبه و نظارت بر اجرای طرح بود. ساخت مقبره از خردادماه همان سال آغاز شد.

حتما ببینید: سبک های معماری