خانه آبشار - بررسی معماری و ویژگی‌های خانه آبشار - اثر فرانک لوید رایت

معماری خانه آبشار – اثر فرانک لوید رایت

بنایی که تا به این حد دارای هماهنگی و هارمونی نسبت به طبیعت اطراف خود باشد بسیار نایاب است. می توان گفت خانه آبشار یکی از بزرگترین هدایای الهی است که وسیله ذهن انسان در زمین خلق شده است. این بنای منحصر به فرد نه تنها توانسته آرامش جنگل، رود و صخره را حفظ نماید بلکه ساختار آن به گونه ای است که گویی شما را به شنیدن صداهای گوش نواز طبیعت دعوت می نماید. صداهایی چون آب، آبشار و باد. در واقع می توان گفت این بنا راهیست برای رسیدن به آرامش.

انتخاب متریال خاص و دید معمارانه منحصر به فرد است که به کیفیت مدل ها کمک می نماید. برای مثال می توان به جزییات ساختاری تحت تراس(بهار خواب) که با ظاهر معجر دقیق با شیب به سمت پایین و به سمت آب، پا می‌گذارد و آشپزخانه منحصر به فردی که به “ورودی اضافه شده از جاده “Walkway overdrive”و درب خروج متفاوت وکشت کننده های سقف و… اشاره نمود. همه این موارد علامت جمع عنصرهای منحصر بفردی دیگر از دیدی معمارانه و همچنین سهم این تکه آموزشی تفریحی، هنری و یکی از نمونه‌های شاخص معماری اقامتی در بستر طبیعی(جنگلی-کوهستانی) است.

حتما ببینید: فرانک لوید رایت

قطعا یکی از مهمترین ویژگی های این بنا هماهنگی آن با محل ساختش می‌باشد. یعنی بر خلاف بناهای دیگر به جای اینکه یک عنصر اضافی در مکان ساختش باشد طوری ساخته شده است که گویی سالهاست جزئی از طبیعت اطرافش است.

اگر بخواهیم بیشتر از ویژگی های این بنا سخن بگوییم اولین چیزهایی که در نگاه اول به چشم می خورند را بیان می کنیم. یعنی کف ها و بام‌های خانه آبشار به طور چشمگیری جلو آمده است. سطح شناور خانه آبشار طنین انداز جریان مسیل آبشار خواهد بود. اسکلت خانه به وسیله بتون مسلح اجرا شده است و ترکیبی مناسب به وسیله عناصر بصری از قبیل پلکان و دودکش با نمائی از سنگ و سطحی زبر، سبب شده تا صمیمیت بسیار زیادی به بنا بخشیده شود. با توجه به ویژگی هایی همچون کف‌ها و سقف‌ها که به صورت مستقلی به سمت خارج گسترش یافته‌اند و عناصر قائم این جریان به سوی آسمان گسترش داده شده‌اند و پنجره‌ها در گوشه‌های اتاق ملاقات می‌شوند که همین ویژگی سرچشمه کاهش فرسایش می‌باشد، می توان گفت هر جزئی از طرح تداعی کننده دید رایت از جعبه‌ای منفجر شده می‌باشد. طراحی این بنا توسط رایت به گونه ای است که فضاهای داخلی در پیوستگی با دنیای خارج هستند که گویی فضاها و خانه در محیط طبیعی اطرافش حل شده اند. حتی رایت قصد داشت تا خانه را در زورق و برگی طلائی به وسیله تقلید از تغییر رنگ برگ‌ها بپوشاند تا به این شکل خانه آبشار را به تغییر فصل ها و عبور و مرور زمان متصل نماید.

رایت از همان مصالح مدرنیسم جهانی استفاده نمود. نوبت می رسد به تراس های خانه آبشار، در این مورد باید گفت که ایده‌ی تراس‌های پیش آمده خیلی زود به ذهن رایت خطور کرد. بالکن‌ها رنگی روشن دارند اما به دلیل نقش ساختاری از بالکن‌های آلمانی و فرانسوی ضخیم‌ترند. هر اتاق دارای یک تراس می‌باشد و در بیشتر قسمت‌ها دارای فضای باز است که تا خارج از محدوده‌ی دیوارهای خانه کشیده شده است. چرا که در طراحی آن سعی شده تا حد ممکن تعداد دیوارها کم و شفافیت در فضا رعایت شود. شیشه ها در سراسر بنا به صورت افقی پیچ شده و پیش آمدگی‌های زیبا و شگرفی دارد. مصالحی که در کف ها، ورودی و تراس‌ها به کار برده شده اند دارای پیوستگی هستند و محدوده‌های داخلی و خارجی بنا را با هم یک دست کرده است. پس قطعا بحث دکوراسیون و نورپردازی نیز بر عهده ی معمار بنا یعنی رایت بوده است.

حتما ببینید: نمای مدرن بتنی

با توجه به عقیده رایت مبنی بر (یک ساختمان باید جزیی از طبیعتی باشد که در آن واقع شده است). به خوبی می توان در خانه آبشار که مهمترین خانه‌ی شخصی طراحی شده توسط فرانک لوید رایت در سال ۱۹۳۷ است، تاثیر این عقیده را مشاهده نمود. باز هم ویژگی هایی همچون ترکیب شدن این خانه با منظره‌‌های بی‌نظیر اطراف و شکل یافتن آن از عناصر ساده‌ای همچون سنگ‌های طبیعت اطراف، بتون، شیشه و فولاد که به طور باورنکردنی با محیط خود همخوان شده است. ما را به یاد گفته‌ی معمار پروژه می اندازد مبنی بر اینکه (هیچ کس زیبایی خاص یک سایت “موقعیت ساخت بنا” را تا موقعی که من بنایی آنجا نسازم، درک نمی‌کند).

البته باید گفت که اکثر افراد در نگاه اول صفحات عریض بتونی خانه را با طبیعت و درختان اطراف، بیگانه می بینند. اما کافیست مقداری با دقت و هوشمندانه تر نگاه کنند تا به انتظام بین خانه و طبیعت که نتیجه‌ی خلاقیت هنرمندانه‌ی رایت است پی برند. به عبارت دیگر می توانند معلق بودن خانه بر روی آبشار و پایین ریختن آب از کنار دیوارهای سنگی آن را مشاهده نمایند. یا اینکه قرار گرفتن خانه به طرز ماهرانه ای بر روی صخره ی آبشار که  چنان با طبیعت اطراف عجین شده که گویی جزیی از صخره بوده و به صورت ارگانیک، در طول سالیان دراز بوجود آمده است را ببینند. خانه آبشار در اطراف خود دیدی به سمت صخره ی آبشار و دید دیگری به سمت جنگل و درختان دارد.

طراحی داخلی خانه آبشار

معمار پروژه در طراحی داخلی نیز سعی کرده از مصالح طبیعی مانند سنگ، چوب و … استفاده نماید. ساکنان خانه و مهمانان می توانند به وسیله دریچه‌ای شیشه‌ای در کف پذیرائی شاهد طنین جریان آب مسیل آبشار باشند. در خانه آبشار هیچ دیواری دید را قطع نخواهد کرد. خانه جنگل را از دید خذف نکرده است بلکه  آنها تنه درخت‌ها را بوسیله برشهایی در تراس و کشت کننده‌های سقفی نگاه خواهند داشت در نتیجه دید به سمت خارج از خانه همیشه باز می ماند. در داخل خانه منظره جنگل در پنجره ها قاب می شود، طلوع آفتاب از میان طاق‌های بتنی که زورق رنگ طلائی تیره هستند به چشم می خورد که به وسیله سنگهای طبیعی اطراف در لایه های افقی وعمودی بر نما هستند. همین سنگ ها، ستون ها و لوله بخاری بلند، گرما دهنده را تشکیل می دهد و خانه در مسیری ساخته شده است که بیانگر بافت و ساختارش باشد.

در تصاویر زیر بیشتر می توانید این ویژگی های داخلی را درک نمایید.

این خانه با توجه به تمام این ویژگی ها دیگر فقط یک تصویر دیده شده در ارتباط با یک آبشار نیست، بلکه توانسته است شرحی از چرخه تمام فصل ها باشد.

در واقع این بنا به طبیعت اضافه شده بدون آنکه چیزی از آن بکاهد. یک جسم حجیم اما ظریف است که به وسیله طبیعت احاطه شده و جزیی از آن شده است.

ترکیبی که این خانه با طبیعت اطراف خود ایجاد کرده است باعث شده که هر چشمی در آرزوی دیدن آن باشد. به عبارتی می توان گفت چیزی بیش از یک اثرهنری در پشت خود پنهان نموده، به گونه ای که تمام اندازه‌ها به طرز شگفتی از یک نیروی بی پایان طبیعی انرژی می‌گیرند و خانه و آبشار با هم هماهنگ و عجین شده است.

معماری ارگانیک در خانه آبشار

دلایلی که می توان بیش از همه نسبت به معماری ارگانیک خانه آبشار به آنها استناد نمود پیوستگی طبیعی تمام اجزای آن است و سپس آمیختن آنها با مظاهر طبیعت که این خانه به راستی جزئی از آن شده است. به علاوه وجود آبشاری روان در دل این ساختمان نه تنها آن را شگفت انگیز و تماشایی می‌کند، بلکه آن را جزئی از طبیعتی می‌کند که این ساختمان در میان آن بنا شده است. در این مورد بعضی از منتقدان بیان نموده اند که آیا آبشار از درون خانه نیز دیده می شود؟ جواب این سوال که البته منفی می باشد و در پاسح به نقد وارد شده می توان عرض نمود که معماری تا چه اندازه فقط باید در خدمت گروهی خاص و مقصودی معین باشد؟ به معماری باید به عنوان جزئی از محیط نگاه کرد و از این لحاظ، این اثر رایت با توجه به مقصودی که بر معماری مرتبط است پاسخی بس موفقیت آمیز یافته است. اگر چه آبشار از درون خانه دیده نمی شود اما همین ارگانیک بودن بیرون ساختمان توانسته فضای درون ساختمان نیز تنوعی دلپذیر یابد و به جای حجمهای واضح و یکنواخت و ملال انگیز، هر گوشه درون این ساختمان داستانی جالب توجه داشته باشد. همین شکفتگی از درون است که روح و معنای ارگانیک است و این داستانهای جالب را پدید آورده است. رابرت ونچوری که موضوع تضاد و پیچیدگی را در معماری مطرح کرده است، بی آنکه سخنی از این اثر برجسته رایت به میان آورد، او را ساده گرا و معماریش را معماری روستایی معرفی می کند، اما خود ونچوری چه از نظر تضاد و پیچیدگی و چه از هیچ نظر دیگر در معماری نتوانسه حتی اندکی به آثار رایت نزدیک شود و این از برخی جهات و در موارد متعدد از مشکلات بزرگ معمارانی است که چون ونچوری خود را از قید و بندهای مدرن آزاد می بینند. بت شکنی آن‌ها ممکن است و می تواند موجه باشد، اما در سرودن شعرِ آزادی که جانشین این تقید شود موفق نبوده‌اند.

ویژگی تندیس گونه بودن به ویژه در خانه آبشار رایت کیفیت ارگانیک معماری وی را به خوبی نشان می دهد و برای ما بسیار حائز اهمیت می باشد. در تعریف تندیس گری می توان گفت که ترکیب حجم‌ها و بازی فضاهای پر و خالی می باشد. در همین راستا خانه آبشار نیز به راستی تندیسی است که در فضا قد برافروخته، در واقع تندیسی است که به طور کامل ساخته و پرداخته بشر نیست، بلکه حاصل ترکیب حجم‌ها و فضاهای طبیعی است که به صورت تخته سنگهای خشن و دست نخورده در این ترکیب جلوه گر می شود، همچنین حجمهای تراشیده از بتن که صاف و صیقل خورده به نظر می رسند و بخش دیگری از ترکیب را به وجود آورده است. در این بنا دو دیوار عمودی سنگی (از سنگهای طبیعی تراش خورده و بر هم نهاده شده) در واقع پیوند (rapport) این ترکیب را به وجود آورده اند و مظاهر طبیعی ترکیب (سنگهای نخراشیده) و مظاهر ساخته و پرداخته آدمی (حجمهای صاف بتنی) را به یکدیگر متصل ساخته اند.

دلیل اهمیتی که در اول بحث در مورد تندیس گونه بودن گفته شد در این است که همین کیفیت که مدتی در معماری مدرن و از جمله به سبب سبک جهانی به فراموشی سپرده شده بود، دوباره در دهه شصت (و شاید اندکی زودتر، اگر رونشان لوکوربوزیه را ملاک قرار دهیم) از خواب زمستانی خود سر برداشت و در معماری تجلی کرد و اکنون، البته به گونه ای دیگر و به تعابیری متنوع‌تر، در آثار معماری معاصر ما متجلی است.

در طراحی و اجرای پروژه این خانه ویلایی هشت مورد مهم توسط رایت در نظر گرفته شده بود که می توان به صورت خلاصه آن ها بیان نمود.

• نمایش مصالح به همان گونه که هست، چه سنگ باشد چه چوب و یا آجر
• استمرار نمایش مصالح از داخل به خارج بنا
• ایجاد فضاهای خارجی بین ساختمان و محیط طبیعی
• تلفیق فضای داخل با خارج
• نصب پنجره های سرتاسری و از بین بردن گوشه اتاق
• استفاده از مصالح محیط طبیعی مانند صخره ها و گیاهان چه در داخل و چه در خارج بنا
• حداقل دخالت در معماری طبیعی
• تلفیق حجم ساختمان با محیط طبیعی به گونه‌ای که هر یک مکمل دیگری باشند.

از جمله عناوینی که این اثز به خود اختصاص داده است می توان به عنوان نخست در نظرخواهی بهترین طرح معماری معاصر در سال ۱۹۷۷ از سوی مجله Architecture Record اشاره نمود.

و در نهایت سوالی که در این میان قطعا ذهن همه شما را به خود مشغول کرده است پاسخ داده می شود یعنی این بنا به سفارش چه کسی ساخته شده است؟ خانه آبشار برای “جی.ادگارد کافمن”، تاجر ثروتمند پیتسبورگی، ساخته شده که در سال ۱۹۶۲ به (سازمان حفاظت از جنگل و منابع طبیعی پنسیلوانیا ی غربی) اهدا گردید. نکته جالب دیگر این است که در میان آثاری که توسط “فرانک لوید رایت” بنا شده است، تنها خانه آبشار است که تغییر نیافته و حتی هنوز اثاثیه ی اصلی آن حفظ شده است.

این مطلب را هم ببینید:

آموزش Unity در معماری – گردش مجازی در فضا

دانلود پلان مجتمع فرهنگی و هنری